ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 6، شهریور 1399 ، شماره پی در پی 52

تحلیل وِیژگیهای سبکی از دیدگاه گفتگومندی در آثار داستان نویسان زن معاصر (دهۀ 40 تا 80 شمسی)

صفحه (103 - 123)
ملیحه السادات کاشی زاده ، عبدالحسین فرزاد (نویسنده مسئول)، فرهاد طهماسبی
تاریخ دریافت مقاله : دی 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : اسفند 1398

چکیده

تحقیق در ویژگیهای سبکی یک نویسنده با رویکرد گفتگومندی میتواند منجر به درک و دریافت بهتری از دنیای اثر شود. در یک متن گفتگومند، همه صداها شنیده میشود و صدای نویسنده صدای غالب نیست؛ بلکه نویسنده به همه آواها فرصت برابر میدهد و همه صداهای موافق و مخالف به موازات هم به گوش مخاطب میرسد. رمان بهترین بستر برای آفرینش فضای گفتگومند است.این پژوهش پنج رمان شاخص معاصر (سووشون اثر سیمین دانشور- کولی کنار آتش اثر منیرو روانیپور- طوبی و معنای شب اثر شهرنوش پارسیپور- عادت میکنیم اثر زویا پیرزاد- خانه ادریسیها اثر غزاله علیزاده)را به منظور کشف مولّفه های گفتگومندی با روش توصیفی - تحلیلی و به شیوه اسنادی- کتابخانه ای، مورد نقد و بررسی قرار داده است. در پاسخ به پرسش اصلی این پژوهش که آیا گفتگومندی میتواند برای این نویسندگان یک ویژگی سبکی شخصی باشد؟؛ باید گفت که این نویسندگان با به کارگیری شگردهای مختلف از جمله، چرخش زاویه دید، ساختار صلیبی، ژانر رئالیسم جادویی و بینامتنیت، چندصدایی و چند زبانی، یک اثر گفتگومند و چند آوا را آفریده اند.بیشترین کاربرد چندصدایی با مولّفه سبکبرداری است. همین امر گفتمان غالب متن را به سوی نظر نویسنده هدایت میکند و از بار گفتگومندی متن میکاهد. گفتگوی بینامتنی مشترک این رمانها با هم، گفتمان مقاومت و صدای اعتراض به گفتمان مرد سالار و سنتی است.

کلمات کلیدی
تحلیل سبکی , گفتگومندیی , سیمین دانشور , منیرو روانیپور , شهرنوش پارسیپور , زویا پیرزاد , غزاله علیزاده

• قرآن کریم،۱۳۸۷، ترجمه ناصر مکارم شیرازی. مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی، تهران.
• انجیل یوحنا، کتاب مقدس،1378، عهد جدید، ترجمه فارسی، تهران، انجمن کتاب مقدس ایران
• ادبیات چیست؟ سارتر، ژان پل،1370، ترجمه ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران، نشر زمان،
• ادبیات داستانی، قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان، میر صادقی، جمال، 1382، تهران، علمی
• اسطوره زن، تحلیل فلسفی رمان طوبا و معنای شب اثر شهرنوش پارسی پور علایی، مشیت، ۱۳۶۹، کلک. شماره ۱، صص ۶۳-۷۱
• ایران بین دو انقلاب، ابراهامیان، یرواند، ۱۳۷۹، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیمی فتاح، تهران، نشر نی
• باختین،گفتگومندی و چندصدایی، مطالعه پیشابینامتنیت باختین، نامور مطلق، بهمن،1387، نشریه شناخت، شماره 57. صص397- 413
• بررسی جامعه شناختی رمانهای کولی کنار آتش و جزیره سرگردانی، مرادی، روزبه،1397، فصلنامه علمی پژوهشی ،سال نهم، شماره دوم ،صص 123-149
• پسامدرنیسم در ادبیات ایران، تدینی، منصوره، 1388، تهران، علم
• پیچیدگی سرنوشت یک خانه،خانه ادریسی ها، مختاری، محمد۱۳۸۳،انتشارات توس، صص602-۶1۸
• تحلیل جامعه شناسی سووشون براساس منطق مکالمه، محمدی افشار،هوشنگ و ببریان، حمیدرضا، 1395، سومین کنگره بین المللی پژوهشهای کاربردی علوم انسانی اسلامی. استان گلستان. گرگان
• تحلیل گفتمان انتقادی، آقا گل زاده، فردوس، 1385، تهران، نشرعلمی و فرهنگی
• تحلیل گفتمانی رمان کولی کنار آتش، روانی پور، منیرو.گرجی، مصطفی و درودگریان، فرهاد و میری، افسانه، 1391، فصلنامه تخصصی سبک شناسی بهار ادب، سال پنجم. شماره اول، صص79-90
• تخیل مکالمه‌ای، جستارهایی درباره رمان، باختین، میخاییل میخائیلوویچ، 1387، ترجمه رویا پورآذر، تهران نشر نی
• جامعه شناسی شخصیت در رمان فارسی، طهماسبی،فرهاد و عالیشاهی،بهرخ ، 1394، تحلیل جامعه شناسی شخصیت در بیست رمان برگزیده فارسی از 1300 تا 1380،تهران. اندیشمندان کسرا
• جدال نقش با نقاش در آثار سیمین دانشور، گلشیری، هوشنگ، 1376، تهران ،نشر نیلوفر
• جنس دوم، دوبوار، سیمون 1388،ترجمه قاسم صفوی،تهران، توس
• چندصدایی باختینی و پسا باختینی، تکوین وگسترش چندصدایی با تاکید برهنر و ادبیات، نامور مطلق، بهمن و کنگرانی، منیژه،1390،مجموعه مقالات گفتگومندی در هنر و ادبیات، تهران، سخن.صص11 -32
• خانه ادریسیها، علیزاده، غزاله،۱۳۹۵،تهران، انتشارات توسن
• داستان کوتاه در ایران، داستان های معاصر، پاینده،حسین،1389،جلد دوم،تهران، نشر نیلوفر
• دانشنامه نظریه های ادبی معاصر، مکاریک، ایرنا ریما، 1383،ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگاه
• درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسی، بی نیاز، فتح الله، (1388)، تهران، انتشارات افراز
• درباره نقد ادبی فرزاد، عبدالحسین، 1392، تهران، قطره
• درد جاودانگی، خانه ادریسی‌ها، ستاری، جلال،۱۳۸۳، تهران، انتشارات توس
• زنان در داستان، باقری، نرگس، 1378، تهران، مروارید.
• زیبایی شناسی و نظریه رمان،باختین،میخاییل میخائیلوویچ،1383، ترجمه آذین حسین‌زاده، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات هنری
• ساختار و تاویل متن(نشانه شناسی و تاویل متن)، احمدی، بابک،1370، تهران، مرکز
• سبک شناسی، بهار، محمدتقی،1375، جلد1، چاپ هشتم، امیرکبیر، تهران
• سبک شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روشها، فتوحی، محمود،1391، تهران، سخن
• سووشون، دانشور، سیمین، ۱۳۴۸، تهران، خوارزمی
• شاهنامه بر اساس چاپ مسکو، فردوسی، ابولقاسم، 1385، سعید حمیدیان، تهران، قطره
• شاهنامه منثورکهن پارسی، تاریخ غررالسیر، ثعالبی، حسین بن محمد، 1372، تصحیح محمد روحانی ،مشهد، دانشگاه فردوسی
• شعار برابری در تابوت صورتی، اسلاملو، نعیمه،1389،کرج،تلاوت آرامش
• صدسال داستان نویسی ایران، میرعابدینی، حسن،1386، تهران، نشر چشمه
• طوبی و معنای شب، پارسی پور، شهرنوش، 1368،تهران، انتشارات اسپرک
• عادت میکنیم، پیرزاد، زویا، ۱۳۸۳، تهران، مرکز
• عشق و مرگ در نوشتار پسامدرنیستی، ادبیات پسامدرن، مک هیل، برایان،1381، ترجمه پیام یزدان جو،تهران مرکز
• عقل سرخ، سهروردی، شهاب الدین، 1378، تهران، مولی
• فرهنگ داستان نویسان ایران از آغاز تا امروز،میر عابدینی، حسن،1386، تهران، چشمه
• قلعه حیوانات، اورول،جورج،۱۹۴۵، ترجمه امیر امیر شاهی، تهران، انتشارات جامی
• کولی کنار آتش،روانی پور، منیرو، 1393، تهران، مرکز
• کولی و زندگی او، ذکا، یحیی،1337، تهران، هنرهای زیبای کشور
• کولی ها استانکو، زاهاریا، 1368، ترجمه محمد علی صوتی، تهران، زرّین
• کلیات سبک شناسی، شمیسا، سیروس،1386، تهران، میترا
• مطالعه تطبیقی رمانهای احلام مستغانمی و زویا پیرزاد در پرتو نظریه چندآوایی باختین، اکبرزاده، فاطمه، 1393، رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرّس، کبری روشنگر، خلیل پروینی، حسینعلی قبادی
• منطق گفتگویی میخائیل باختین، تودوروف، تزوتان ،1377، ترجمه داریوش کریمی، تهران، مرکز
• میخائیل باختین، زندگی اندیشه‌ها و مفاهیم بنیادی غلامحسین زاده‌، غریب رضا و غلامپور، نگار، 1378، تهران، روزگار
• نوسان زاویه دید در روایت کولی کنار آتش، پیروز، غلامرضا و مقدسی، زهرا، 1395، شعر پژوهی(8پیاپی)، 1395، صص 51-68.
• وسائل الشیعه، حر العاملی، محمدبن الحسن،1413ق،چاپ اول، قم، موسسه اهل البیت(ع)
• هنر داستان نویسی، یونسی، ابراهیم ، 1388، تهران، امیر کبیر